Grammar
مقدمه
فرقی ندارد در چه قالبی و با چه لحنی متن را بنویسید؛ همواره باید نکاتی را در خصوص نگارش درست کلمات رعایت کنید. دستور زبان و قواعد نگارشی می‌توانند شخصی‌سازی شوند اما ما در اینجا به قوانین استاندارد آن‌ها می‌پردازیم.
- چه نکاتی را باید در خصوص علائم نگارشی رعایت کنیم؟
- از کلمات عربی و ترکیب‌ها چگونه به درستی استفاده کنیم؟
- برای اطمینان از املای درست کلمات از چه ابزاری استفاده کنیم؟
علائم نگارشی
نقطه
- از نقطه در آخر جمله‌های خبری، امری، غیرپرسشی و فاقد تعجب استفاده می‌کنیم.
- نقطه را به کلمۀ قبلی می‌چسبانیم و با یک Space از کلمۀ بعدی جدا می‌کنیم.
علامت سوال
- از علامت سوال در آخر جمله‌های پرسشی استفاده می‌کنیم.
- برای نشان‌دادن تردید یا تمسخر می‌توان علامت سوال را داخل پرانتز گذاشت:
- برو به مهندس (؟) بگو بیاد.
- علامت سوال را به کلمۀ قبلی می‌چسبانیم و با یک Space از کلمۀ بعدی جدا می‌کنیم.
علامت تعجب
- از علامت تعجب در آخر جمله‌هایی که حاوی محتوای احساسی هستند یا بعد از منادا استفاده می‌کنیم.
- علامت تعجب را به کلمۀ قبلی می‌چسبانیم و با یک Space از کلمۀ بعدی جدا می‌کنیم.
ویرگول
- از ویرگول در نقاط مختلفی می‌توان استفاده کرد:
- ایجاد فاصله یا مکث کوتاه
- جلوگیری از تکرار حرف ربط
- کامپیوتر، لپ‌تاپ، موبایل و تبلت جزء دستگاه‌های دیجیتال معروف هستند.
- بدل
- فردوسی، یکی از شاعران بزرگ ایرانی، شاهنامه را در 30 سال سرود.
- ویرگول را به کلمۀ قبلی می‌چسبانیم و با یک Space از کلمۀ بعدی جدا می‌کنیم.
نقطه‌ویرگول
- از نقطه‌ویرگول در نقاط مختلفی می‌توان استفاده کرد:
- بخواهیم بین دو جملۀ مرتبط، فاصله یا مکث کوتاهی ایجاد کنیم
- بخواهیم جملۀ فعلی را تمام کنیم اما محتوای آن را در جملۀ بعدی ادامه دهیم
- نقطه‌ویرگول را به کلمۀ قبلی می‌چسبانیم و با یک Space از کلمۀ بعدی جدا می‌کنیم.
پرانتز
- از پرانتز در نقاط مختلفی می‌توان استفاده کرد:
- ارائۀ توضیحات بیشتر برای قسمتی از متن
- آوردن توضیحی که در ساختار جمله ضروری نباشد
- معنی کلمۀ قبل
- پرانتز باز را با یک Space از کلمۀ قبلی جدا می‌کنیم و به کلمۀ بعدی می‌چسبانیم.
- پرانتز بسته را به کلمۀ قبلی می‌چسبانیم و با یک Space از کلمۀ بعدی جدا می‌کنیم.
گیومه
- از گیومه در نقاط مختلفی می‌توان استفاده کرد:
- بخواهیم یک واژۀ تخصصی یا اسم خاص را برای اولین بار ذکر کنیم
- ذکر نقل قول
- گیومه باز را با یک Space از کلمۀ قبلی جدا می‌کنیم و به کلمۀ بعدی می‌چسبانیم.
- گیومه بسته را به کلمۀ قبلی می‌چسبانیم و با یک Space از کلمۀ بعدی جدا می‌کنیم.
نیم‌فاصله
نیم‌فاصله کاربردهای زیادی دارد که در ادامه مثال‌هایی از آن‌ها را می‌آوریم:
- بین
میو ادامۀ فعل در ماضی استمراری و مضارع استمراری- می‌رفتم
- می‌آیم
- بین ریشۀ فعل و ضمیر در ماضی نقلی
- آمده‌ام
- رفته‌اید
- بین کلماتی که به
هآخری که صدای ـِ بدهد ختم شوند و ضمایر ملکی (ام،ات،اشو ...)- خانه‌ام
- پنجره‌ام
- بین کلماتی که به
هآخری که صدای ـِ بدهد ختم شوند واینکرهساز- خانه‌ای
- پنجره‌ای
- جمع کلمات با
ها- آن‌ها
- کتاب‌ها
- بین پیشوند
بیو کلمۀ بعدی- بی‌دلیل
- بی‌حوصله
- ترکیب‌های وصفی عادی و مقلوب که به یک صفت واحد تبدیل شده‌اند
- پاک‌دامن
- گوشت‌تلخ
- بین صفت و پسوندهای تفضیلی
تروترینبه جزبهتروبهترین- بزرگ‌تر
- قشنگ‌تر
اعداد
حروف و ارقام
به طور کلی اعداد یکتکه را باید با حروف بنویسیم. به اعداد کوچکتر از بیست و ضرایب دَه، اعداد یکتکه می‌گوییم. باقی اعداد را باید با ارقام بنویسیم؛ به‌عنوان مثال:
- چهار
- هشت
- پانزده
- شانزده
- 23
- 42
این قاعده کلی است؛ در بعضی اوقات استثناءهایی وجود دارد که در ادامه آن‌ها را می‌آوریم.
جلوگیری از خوانش اشتباه
برای نُه و دَه از حرکت‌گذاری استفاده کنید تا خواننده آن‌ها را به شکل نَه و دِه نخواند.
اعداد ترتیبی
اعداد ترتیبی را همیشه با حروف باید بنویسیم؛ به‌عنوان مثال:
- هفتم
- بیستم
- هفتادودومین
- صدوبیستمین
شروع جملات
اگر عددی در اول جمله بیاید، حتماً باید آن را با حروف بنویسیم.
اعداد خاص
اعداد خاص را همیشه باید با ارقام بنویسیم. به شماره شناسنامه، آیۀ قرآن، پلاک، صفحه، نمره، نمودار و ... اعداد خاص می‌گوییم.
درصد
اعدادی که به صورت درصدی هستند را باید با ارقام بنویسیم؛ همچنین نباید از علامت درصد استفاده کنیم و باید کلمۀ درصد را بدونِ فاصله در کنار عدد قرار دهیم؛ به‌عنوان مثال:
- 23درصد
- 100درصد
یکپارچگی
در صورتی که بخواهیم از دو عدد در یک مبحث استفاده کنیم اما طبق قاعده‌های قبلی یکی از آن‌ها باید با حروف و یکی دیگر با ارقام نوشته شود، هر دو را با ارقام می‌نویسیم.
دقت کنید که این قاعده فقط زمانی استفاده می‌شود که جایگاه استفادۀ اعداد، نزدیک به یکدیگر باشد. به‌عنوان مثال:
- از میان 23 دانشجو، 4 مهندس و 8 پزشک را انتخاب می‌کنیم.
عربی
در زبان فارسی علاوه بر کلماتی که در خودِ این زبان وجود دارند، از کلمات عربی نیز استفاده می‌کنیم؛ بنابراین امکان دارد گاهی اوقات به‌اشتباه قواعد این دو را با یکدیگر ترکیب کنیم.
جمع
اشتباهی که در بین بسیاری از کاربران رایج است،
این است که کلمات فارسی را با نشانه‌های عربی جمع می‌بندند.
به‌عنوان مثال گزارش فارسی است ب نابراین گزارشات اشتباه است.
در زبان فارسی برای جمع‌بستن کلمات می‌توانیم از دو نشانۀ ها و ان استفاده کنیم.
بنابراین نباید از نشانه‌های جمع عربی مانند ات و ین استفاده کرد.
همچنین نباید کلمات فارسی را به صورت مکسر جمع بست؛
به عنوان مثال کلمۀ اساتید اشتباه است.
یت
پسوند یت مختص زبان عربی است و نباید در کلمات فارسی از آن استفاده کرد.
به‌عنوان مثل کلمۀ محکومیت درست است چراکه کلمۀ محکوم عربی است؛
اما کلمۀ منیت اشتباه است چراکه کلمۀ من فارسی است.
تئنیث
در عربی برای آنکه کلمه‌ای را مختص بانوان استفاده کنند،
به انتهای آن حرف ه را اضافه می‌کنند.
اما در فارسی نباید چنین کاری را انجام دهیم.
تنوین
در کلمات فارسی نباید از تنوین استفاده کرد.
به‌عنوان مثال کملۀ گاهاً اشتباه است.
حذف به قرینه لفظی
جملۀ زیر را در نظر بگیرید:
- فایل
editorconfig.را حذف و در عوض ازprettierrc.استفاده کنید.
همان‌طور که می‌بینید فعل کنید در قسمت اول نیاورده شده،
اما برای فهم جمله نیازی به آن نیست؛
چراکه در قسمت دوم این فعل به همراه کلمۀ استفاده آمده و دیگر نیازی به تکرار آن نیست.
به این ویژگی حذف به قرینه لفظی گفته می‌شود.
نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که فقط زمانی می‌توانید از این ویژگی استفاده کنید که فعل دو جمله دقیقاً یکسان باشند. به‌عنوان مثال جملۀ زیر نادرست است:
- فایل خود را به قسمت مورد نظر منتقل و دکمۀ ارسال را بزنید.
را
زمانی که جمله دارای مفعول باشد، از را استفاده می‌کنیم.
نکته‌ای که وجود دارد این است که باید در اولین جای ممکن و دقیقاً بعد از مفعول این کلمه را بیاوریم.
به‌عنوان مثال جملۀ زیر اشتباه است:
- با استفاده از
importمی‌توانید کتابخانه‌هایی که دیگران توسعه داده اند را به کد خود اضافه کنید.
و حالت درست آن به این شکل است:
- با استفاده از
importمی‌توانید کتابخانه‌هایی را که دیگران توسعه داده‌اند، به کد خود اضافه کنید.
املا
ما برای چک‌کردن املای صحیح کلمات، سایت فرهنگ املایی ویراستاران را پیشنهاد می‌کنیم. کافی است کلمۀ مورد نظر خود را تایپ کنید یا آن را تلفظ کنید تا لیستی از کلمات مشابه را به شما نشان دهد؛ همچنین در صورتی که بر روی هرکدام از نتایج کلیک کنید، توضیحات مختصری را در مورد علت انتخاب املای مورد نظر به شما می‌دهد.
کلیدهای میانبر
| عبارت | میانبر |
|---|---|
| فتحه | Shift + ش |
| ضمه | Shift + س |
| کسره | Shift + ی |
| تنوین فتحه | Shift + ض |
| تنوین ضمه | Shift + ص |
| تنوین کسره | Shift + ث |
| ویرگول | Shift + ف |
| نقطه‌ویرگول | Shift + غ |
| گیومه باز | Shift + ن |
| گیومه بسته | Shift + م |
| کشیدن حروف | Shift + ت |
| نیم‌فاصله | Ctrl + Shift + 2 |